Malatya Turgut Özal Üniversitesi Kayısı ve Kayısı Ürünleri Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından yayımlanan 2025 yılı Şubat ayı Kuru Kayısı Dış Ticaret Raporu, ihracat verilerinde dikkat çeken değişiklikleri ortaya koydu. Rapora göre, ihracat miktarı geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 2,37 oranında artarak 13.451 ton seviyesine ulaştı. Ancak birim ihracat fiyatlarındaki düşüş nedeniyle toplam ihracat gelirleri yüzde 18,05 oranında azalarak 63,13 milyon dolar olarak kaydedildi. Geçtiğimiz yıl aynı dönemde ihracat geliri 77,03 milyon dolar olarak gerçekleşmişti.
Birim ihracat fiyatlarına bakıldığında ise 2024 yılında kilogram başına 5,86 dolar olan fiyatın, 2025 yılında 4,69 dolara gerilediği görüldü. Bu durum, küresel piyasalarda yaşanan talep azalması ve döviz kurlarındaki dalgalanmalar gibi faktörlerle açıklanabilir.
Şubat Ayı Verileri Ne Diyor?
2025 yılı Şubat ayında Türkiye’nin kuru kayısı ihracatı, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 10,97 oranında azalarak 5.940 ton olarak gerçekleşti. Bu düşüş, toplam ihracat gelirlerine de yansıdı. Geçtiğimiz yılın aynı ayında 39,80 milyon dolar olan ihracat geliri, 2025 yılı Şubat ayında 28,25 milyon dolara gerileyerek yüzde 29,03 oranında bir düşüş yaşandı.
Birim ihracat fiyatları açısından da benzer bir trend görüldü. 2024 yılı Şubat ayında kilogram başına 5,97 dolar olan fiyat, 2025 yılı Şubat ayında 4,76 dolara düştü. Bu, yüzde 20,29’luk bir azalmaya işaret ediyor. Bu düşüşün arkasında, uluslararası piyasalarda yaşanan ekonomik belirsizlikler ve alıcı ülkelerdeki talep daralması gibi faktörlerin etkili olduğu düşünülüyor.
Kayısı Çekirdeği İhracatında Artış Görüldü
Kuru kayısı ihracatında yaşanan düşüşe rağmen, kayısı çekirdeği ihracatında önemli bir artış yaşandı. Türkiye’nin 2024 yılı Ocak-Şubat aylarında 760 ton olan kayısı çekirdeği ihracatı, 2025 yılında yüzde 30,94 oranında artarak 995 tona yükseldi. Bu artış, kayısı çekirdeğinin farklı sektörlerde kullanımının yaygınlaşması ve yeni pazarlara açılma çabalarının bir sonucu olarak değerlendirilebilir.
Buna artışa rağmen, ihracat geliri açısından kayısı çekirdeğinde de bir gerileme söz konusu. 2024 yılı Ocak-Şubat aylarında 2,64 milyon dolar olan ihracat değeri, 2025 yılında yüzde 4,17 oranında azalarak 2,53 milyon dolara düştü. Kayısı çekirdeğinin birim ihracat değeri de 3,47 dolardan 2,54 dolara gerileyerek yüzde 26,81’lik bir düşüş yaşandı. Bu durum, kayısı çekirdeği ihracatında da birim fiyatların düşük seyrettiğini gösteriyor.
Şubat Ayında Kayısı Çekirdeği İhracatında Gerileme
Şubat ayında kayısı çekirdeği ihracatında ise düşüş yaşandı. Geçen yılın aynı ayında 529 ton olan kayısı çekirdeği ihracatı, 2025 Şubat ayında yüzde 33,62 oranında azalarak 351 tona geriledi. Buna bağlı olarak ihracat geliri de 1,78 milyon dolardan 990 bin dolara düştü. Birim fiyat açısından da 3,36 dolardan 2,82 dolara gerileyerek yüzde 25,46’lık bir düşüş gösterdi.
Uzun Lafın Kısası!...
Malatya’nın dünya çapında tanınan kuru kayısısı, 2025 yılının ilk iki ayında hem miktar hem de gelir açısından zorlu bir süreçten geçti. İhracat miktarının sabit kalmasına rağmen, birim fiyatlardaki düşüş nedeniyle gelirlerde önemli bir azalma yaşandı. Özellikle küresel piyasalardaki talep dalgalanmaları ve döviz kurlarındaki değişimler, bu düşüşün temel nedenleri olarak gösteriliyor. Kayısı çekirdeği ihracatındaki artış ise olumlu bir gelişme olarak değerlendirilse de, bu alanda da birim fiyatların düşmesi, ihracatçıların kar marjlarını olumsuz etkiledi. Malatya’nın kayısı ihracatında yaşanan bu dalgalanmalar, gelecek dönemlerde hem üreticiler hem de ihracatçılar için yeni stratejiler geliştirmeyi zorunlu kılacak.
